De Russisch-Oekraïense Oorlog heeft een enorme mondiale impact. Het gaat daarbij in de media niet alleen over militaire of economische aspecten, maar ook over veranderende internationale machtsverhoudingen. Vaak wordt in de media een tamelijk gefragmenteerd beeld gepresenteerd waarbij veel onbesproken blijft. Deze cursus wil diepgaand aandacht besteden aan juist deze aspecten.

In februari 2022 viel Rusland Oekraïne aan. In tegenstelling tot wat het Kremlin verwachtte, bleek het Oekraïense leger een veel geduchter tegenstander dan gedacht. Uit een regionaal ontstond een mondiaal conflict. Vanzelfsprekend is deze oorlog één van de dominante thema’s in de media. Dit beeld is echter gefragmenteerd en dus onvolledig. Om een beter begrip van deze veel omvattende oorlog te krijgen, zijn diepgaander analyses nodig. Dat is nu precies wat deze cursus wil bieden. Het gaat hierbij begrijpelijkerwijs niet om de waan van de dag, maar om minder belichte aspecten die desalniettemin van grote invloed zijn.

Programma

1. Het Russische historische Oekraïne beeld
2. Het Oekraïne beeld van de eigen geschiedenis
3. Religie als splijtzwam
4. De Russische en Oekraïense economie
5. Sterkten en zwaktes van beide strijdkrachten; oorlogsstrategie
6. Propaganda
7. De bondgenoten van Rusland
8. Voorzichtig en met mate: de Westerse bondgenoten van Oekraïne 
9. De mondiale effecten van de oorlog
10. Toekomstperspectieven

Meer informatie

Over de docent

Prof. dr. J.S.A.M. (Hans) van Koningsbrugge is hoogleraar Russische geschiedenis en politiek, directeur van het Nederland-Rusland Centrum en van het Groninger Instituut voor Midden- en Oost-Europese Studies.

Inschrijving

Inschrijving is mogelijk via het formulier dat u hieronder aantreft.

Georgië kreeg als eerste land te maken met Ruslands assertieve politiek: al in 2008 was er een kortstondige Russisch-Georgische oorlog. Ook nu wordt het land meegezogen in de geopolitieke ontwikkelingen rondom Oekraïne: Georgië wordt overspoeld met Russische vluchtelingen en zit ingeklemd tussen Rusland en het Westen. 
Dit is geenszins nieuw, want deze positie loopt als een rode draad door de ingewikkelde geschiedenis van Georgië.

Gelegen op de zuidelijke Kaukasus ligt Georgië op het raakvlak van grootmachten. Door de eeuwen heen botsten hier de geopolitieke belangen van Rome, Byzantium, Perzië en Turkse stammen. Ook Arabieren en Mongolen lieten hun sporen na. Overheersing is dan ook een nationaal verhaal. Vanaf de 15e eeuw domineerden het Ottomaanse Rijk en Perzië, en in de 18e eeuw toonde ook Rusland zijn interesse. Geopolitiek maakt dat Georgië een precair bestaan kent gedurende zijn geschiedenis. Het bepaalde ook dat het land een van de eerste landen was waar Christendom de algemene godsdienst werd.

De twintigste eeuw wordt gedomineerd door de verschrikkingen van het Sovjet-bewind. Georgië is daarin een slachtoffer, maar deze rol is complexer: Jozef Stalin was immers een Georgiër. Deze geschiedenis komt ook aan de orde in de goed gelezen roman van Nino Haratischwili, Het achtste leven.
De huidige onafhankelijke staat ontstaat zelfs pas aan het einde van de 20ste eeuw. Het werd echter meteen opgeschrikt door grote binnenlandse conflicten en een korte burgeroorlog. Democratie kwam pas later met de Rozenrevolutie van 2004. Uiteraard moet het geopolitieke spel tussen Rusland en het Westen worden besproken.

Programma

1. In den beginne: Kartli, het land van de Georgiërs
2. Het land van St. Nino: De bekering tot het Christendom & de kennismaking met de Islam
3. Tussen Islam en Christendom: Een herboren Georgië
4. De Mongoolse en Timoeridische invasies: Georgië opnieuw verloren
5. De 18e eeuw: Rusland, een nieuwe noorderbuur
6. Rusland als koloniale mogendheid
7. Georgië en de Russische revoluties: een mislukte onafhankelijkheid
8. Georgië & het Communisme: Georgië onder Sovjetbewind
9. Georgië na het Communisme: de roerige onafhankelijkheid
10. Georgië tussen het Westen en Rusland: ontwikkelingen na 2004

Meer informatie

Over de docent

dr. Nicolaas A. Kraft van Ermel is contemporain historicus (1945 - heden) en gespecialiseerd in de geschiedenis van Midden- en Oost-Europa. Hij is in het bijzonder gespecialiseerd in de geschiedenis van Oekraïne, Rusland en Polen.

Inschrijving

Inschrijving is mogelijk via het formulier dat u hieronder aantreft.

Afgelopen februari leek het alsof Rusland een coup wilde plegen in het kleine Moldavië. Dit kleine land, ingeklemd tussen Oekraïne en Roemenië kan in potentie een nieuw conflictgebied worden. Het kent een politiek, etnisch en religieus verdeelde bevolking, een door Rusland gecontroleerde afvallige regio in het oosten én economisch weinig rooskleurige vooruitzichten. Toch kreeg het land onverwacht door de oorlog in Oekraïne het EU-kandidaatlidmaatschap.

Een blik in de geschiedenis werpt licht op de huidige situatie in Moldavië. Eigenlijk is Moldavië slechts het noordoosten (Bessarabië) van het vorstendom Moldavië dat vandaag grotendeels tot Roemenië behoort.
Dit vorstendom was lange tijd een vazal van het Ottomaanse rijk. Vanaf de 18e eeuw ontwikkelde het zich tot een twistzone waarin Ottomanen, Habsburgers en Russen streden om invloed. Rusland eigende zich in 1812 zich Bessarabië toe. Er volgde een eeuw van Russificatie en migratie van Russen en Oekraïners.

Na WOI werden Bessarabië en Roemenië verenigd. Grote verschillen en etnische en religieuze diversiteit maakten dit tot een ongemakkelijke unie. In 1939 annexeerde de Sovjet-Unie Bessarabië na het Molotov-Ribbentroppact; in 1940 werd het een eigen Sovjetrepubliek.

In 1991 betekende desintegratie van de Sovjet-Unie plotseling onafhankelijkheid. Het jonge land stond voor grote vragen: Was het wel een echt land? Hoorde het niet eigenlijk gewoon thuis in Roemenië, Oekraïne of Rusland? De Slavische bevolking in het oosten en economische elites voelden zich er in ieder geval niet welkom: een burgeroorlog resulteerde in de de facto onafhankelijkheid van de regio Transnistrië onder Russische voogdij. De oorlog die in 2014 in Oekraïne uitbrak en in 2022 escaleerde, stelt het land opnieuw voor grote vragen én uitdagingen.

Programma

1. Inleiding: een kennismaking met Moldavië; de omstreden herkomst van de “Moldaviërs”
2. Moldavië als onafhankelijk vorstendom
3. Moldavië als Ottomaans vazal
4. De 18e eeuw: Een nieuwe bovenklasse: de Fanarioten
5. De 18e eeuw: Moldavië als speelbal van grootmachten
6. De 19e eeuw: Russisch Bessarabië
7. Het interbellum: De unie met Roemenië
8. 1940-1991: Moldavië als Sovjet-Republiek
9. 1991: De uitdagingen van een onafhankelijke staat
10. 2014/2022: De oorlog in Oekraïne en de open toekomst van Moldavië

Meer informatie

Inschrijving

Inschrijving is mogelijk via het inschrijfformulier.