Van Leningrad naar Sint-Petersburg. Nederlandse herinneringen aan een wonderlijke stad, red. Wil van den Bercken & Arthur Langeveld. Amsterdam, Pegasus, 2019, 166 p. ISBN 978 90 6143 456 6.

De titel is niet onbekend in Rusland: er zijn al heel wat memoires verschenen van mensen die de overgang hebben meegemaakt van het oude, keizerlijke, tsaristische Sint-Petersburg naar het communistische Leningrad. Daarbij valt al meteen de taalkundige shift op: van het vreemde (Duitse, Nederlandse) burg naar het Russische grad. Ook al tijdens WO I werd de naam van de stad verrussischt tot Petrograd. Toen het communisme eindelijk viel (persoonlijk was ik er in de jaren tachtig heilig van overtuigd dat het niet zou standhouden), werd er verhit gediscussieerd in de stad van Peter/Lenin welke naam de postsovjetstad nu moest krijgen. Er werden heel wat voorstellen gelanceerd, o.a. door Solzjenitsyn, die pleitte voor Nevograd (stad aan de Neva) en zelfs voor Svjato-Petrograd (St. Petrograd, p. 13), maar uiteindelijk werd het weer de oude naam – Sankt-Peterboerg. Het voorvoegsel ‘sint’ zal zichzelf nog moeten bewijzen.

Dit boekje nu gaat over hoe enkele Nederlandse slavisten het oude Leningrad ervaren hebben en wat ze nu vinden van het nieuwe Sint-Petersburg. Het levert aangename en nuttige lectuur op. Je ziet telkens weer Nederlandse slavisten opduiken in de studentenflat aan de Sjevtsjenkostraat op het Vasiljevski Ostrov, de studentenbuurt met de universiteit, de filologische faculteit, de Academie der Wetenschappen en het Mensjikovpaleis (vol tegels in Delfts blauw). Je hoort vertrouwde verhalen over miserabele woonplekken, vieze traphallen, hopeloos verouderde infrastructuur, hier en daar kakkerlakken, armoede, lege winkels, monotoon eten (elke dag weer kool), achterlijke voorzieningen voor studenten (haast ontoegankelijke fotokopieerapparaten) en natuurlijk het in de gaten gehouden worden door de veiligheidsdiensten en of door je medebewoners.